بزرگنمایی:

به گزارش خبرنگار مهر، نگاهی به آمار و ارقام نشان می‌دهد کل ارزش بازار بورس در سال 98 به 847 هزار میلیارد تومان و کل ارزش بازارهای اول و دوم فرابورس نیز به 153 هزار میلیارد تومان در دوماهه ابتدایی این سال رسیده است که در برابر نقدینگی 2000 هزار میلیارد تومانی موجود در جامعه رقم پایینی است.
از سویی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد متوسط ارزش معاملات در هر روز در سال 97 برابر 580 میلیارد تومان بوده و این رقم برای متوسط سال 98 تاکنون به 1,000 میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که مبلغ عمده این معاملات تنها خرید و فروش سهام‌های شناور است. نکته دیگر آنکه حجم عرضه اولیه‌ای که در این بازار اتفاق می‌افتد، در بورس تمامی آن و در فرابورس درصد بالایی از آن مربوط به شرکت‌هایی است که ابتدا با هر روش تأمین مالی احداث شده، چندین سال سودآور بوده و حال اجازه یافته‌اند بخشی از سهام خود را به سرمایه‌گذاران عرضه کنند.
به این ترتیب می‌توان گفت بازار سرمایه نقش مؤثری در تأمین مالی پروژه‌های مذکور نداشته است. بنابراین نقش این بازار در هدایت نقدینگی موجود به سمت بازار مولد، پروژه‌های صنعتی، تأمین مالی طرح‌ها و رونق تولید بسیار پایین است.
طرح پتروپالایشگاه ها روی میز مجلس
پاییز سال گذشته و هم زمان با اعلام تحریم‌های نفتی از سوی امریکا، کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی طرحی را با نام «افزایش ظرفیت پالایشی و پتروپالایشی نفت و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی» ارائه داد که به نظر می‌رسد بیشتر یک طرح بلندمدت با هدف مقابله با تحریم نفتی بوده و این هدف را دنبال می‌کرده است؛ اما دانسته یا ندانسته ممکن است تحول بزرگی در بازار سرمایه ایران نیز ایجاد کند.
این طرح فارغ از جنبه‌های اقتصادی و فنی و ابهامات زیادی که از نظر امکان سنجی از بعد اقتصادی، فنی-مهندسی، مدیریت پروژه و… دارد، از مدل مالی قابل توجه و خلاقانه ای استفاده می‌کند. سوددهی پایین پالایشگاه‌های قدیمی ایران، ضعف مدیریت پروژه و دوره طولانی احداث طرح‌های صنعتی بزرگ در کشور، مشکل تأمین تجهیزات پالایشگاه در دوران تحریم و… همه از ابهامات این طرح بوده که نمایندگان مجلس باید آنها را لحاظ کرده یا مشکلات آنها را برطرف کنند.
سودآوری از دل تحریم‌ها
این طرح از مزیتی تحت عنوان «تنفس خوراک» استفاده کرده که از منظر علم مدیریت مالی از ابعاد مختلف قابل بررسی است؛ از آنجا که بیش از 10 طرح پالایشگاهی نظیر آناهیتا، بهمن گنو، پارس پتروفیلد و سیراف، بیش از 10 سال است با مشکل تأمین مالی مواجه شده و سال‌هاست که در مرحله فنس کشی و تسطیح زمین معطل دریافت تسهیلات داخلی یا فاینانس خارجی هستند، به نظر می‌رسد وقوع تحریم‌های نفتی و کاهش حدود 1.5 میلیون بشکه از صادرات نفت خام ایران، نمایندگان مجلس را بر آن داشته است که از این نفت به عنوان «تنفس خوراک» به صنایع پتروپالایشگاهی استفاده کنند.
هم‌اکنون به نظر می‌رسد چه دولت و چه بخش خصوصی توان استفاده و صادرات نفت تحریم‌شده را ندارند و ظرفیت پالایشی کشور نیز برای مصرف و فرآورش این نفت محدود است؛ این در حالی است که در این طرح پیشنهاد شده که ابتدا پالایشگاهی (با هر منبع مالی به جز دولت و صندوق توسعه ملی) ساخته شود و سپس نفت تحریمی و محصور شده در مخازن نفتی که بلااستفاده مانده، به مدت حدود یک سال به عنوان خوراک به طور امانی در اختیار این پالایشگاه قرار گیرد. سپس بهای خوراک در «دوره تنفس»، تقسیط شده و به مانند یک وام در سال‌های بعد عودت شود.