چاپ

سرلشکر «محمد باقری» رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در ششمین کنگره جغرافیدانان جهان اسلام که در دانشگاه خوارزمی برگزار شد، با اشاره به آیه شریفه «وَاعتَصِموُا بِحَبلِ الله جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقوُا» و درود بر پیامبر وحدت و مودت حضرت محمد (ص) اظهار داشت: درود به روان پاک شهیدان راه اسلام و به‌ویژه دانشمندان و نخبگان مسلمان که با تأسی از پیامبر اکرم (ص) جان عزیز خود را در راه اعتلای کلمه توحید و وحدت مسلمانان تقدیم کردند.

وی با اشاره به اهمیت برگزاری این مراسم علمی پژوهشی افزود: حضور و سخنرانی در این جمع فرهیخته هرچند به شکل غیرحضوری، چه به‌عنوان یک مسئول دفاعی در کشور و یا به‌عنوان یک دانش‌آموخته و معلم جغرافیا مایه مباهات اینجانب است.

رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در تبیین گستره و در برگیری علم جغرافیا و از برگزاری این کنگره علمی بین‌المللی گفت: هدف متعالی این کنگره، هرچند برای تمامی اقشار و صنوف در میان نخبگان و دانشمندان کشورهای اسلامی حائز ارزش و اهمیت است، لیکن برای جغرافیدانان جهان اسلام دارای اهمیت خاص و فوق‌العاده است؛ چرا که حیطه و تعریف جغرافیا، بسیار فراتر از توصیف و تحلیل صرف پدیده‌های طبیعی و انسانی است.

سرلشکر باقری ادامه داد: به گفته استاد ارزشمند جغرافیا، مرحوم دکتر حسین شکوهی، بدون توجه و بکارگیری اقتصاد سیاسی و باز ساخت جوامع و بدون توجه به ویژگی‌های نظام‌های سیاسی، ارائه نسخه‌های درمان شفابخش برای پیشرفت میسر نخواهد بود و تمامی این‌ها با توجه عمیق نسبت به عوامل جغرافیایی در جوامع قابل اقدام خواهد بود.

وی خاطرنشان کرد: به عبارت دیگر، مسئولیت جغرافیدانان جهان اسلام بسیار فراتر از مرحله توصیف و تحلیل واقعیات جغرافیایی جهان و کشورهای اسلامی و بلکه ارائه راه‌کار، برای پیشرفت و هم‌افزایی تمامی اعضا و کشورهای جهان اسلام است.

سردار باقری با اشاره به اهمیت ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی کشورهای اسلامی در پهنه جغرافیایی جهان، بیان کرد: اگر ساختار فضای جغرافیایی جهان اسلام را متشکل از کشورهایی با اکثریت جمعیت مسلمان فرض کنیم، شامل سرزمینی با وسعت بیش از 31 میلیون کیلومتر مربع و قریب یک‌چهارم مساحت خشکی جهان با بیش از یک میلیارد و 600 میلیون نفر مسلمان در قالب 57 کشور و در محدوده غرب اقیانوس اطلس تا غرب چین و جهت جغرافیایی تقریباً جنوب غربی – شمال شرقی می‌شود.

رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در این رابطه افزود: سرزمین‌های اسلامی دربرگیرنده‌ی حدود دو سوم منابع انرژی فسیلی جهان، مهم‌ترین تنگه‌ها و گذرگاه‌های اجباری تجارت دریایی جهانی، مرکزیت ادیان ابراهیمی، بازارهای پرجاذبه و بسیاری ویژگی‌های متمایزکننده دیگر و به عبارتی در بر دارنده مهم‌ترین مناطق جهان هستند.

وی ادامه داد: سرزمینی که با وجود در برگیری مجموعه انسان‌های دارای نژاد، قومیت، زبان و رنگ پوست متنوع، خدای واحد را پرستش می‌کنند، به سوی یک قبله نماز می‌گزارند، دارای یک پیامبر و یک کتاب آسمانی هستند و خداوند دلیل این تنوع انسانی در خلقت انسان‌ها را صرفاً تمییز دادن آن‌ها از یکدیگر عنوان می‌کند.

سرلشکر باقری با تأکید بر اینکه دین اسلام فرارتر از نژاد و قومیت است، به آیه 13 سوره حجرات که می‌فرماید «یا اَیُّهَا النّاس اِنّا خَلَقناکُم مِن ذَکَرٍ وَ اُنثی وَ جَعَلناکُم شُعوُباًَ وَ قَبائِلَ لِتَعارَفوُا اِنَّ اَکرَمَکُم عِندَالله اَتقیکُم، اِنَّ اللهَ عَلیمٌ خَبیر» اشاره و عنوان کرد: در همین آیه شریفه برابری انسان‌ها در محضر خداوند متذکر شده و برتری را صرفاً بر خداترسی استوار می‌کند، که این تأکید در صورت عمل، خود زمینه‌ساز وحدت جوامع اسلامی خواهد بود.

وی در بررسی علل از بین رفتن حاکمیت اسلامی که در قرون گذشته بخش‌های وسیعی از اروپا و آفریقا را در بر گرفته بود، گفت: مطالعه تاریخ شکل‌گیری حکومت یکپارچه در قرون اولیه توسعه اسلام در بخش‌های وسیعی از آسیا، آفریقا و اروپا که آفتاب در آن غروب نمی‌کرده و بررسی علل و عوامل تشتت و از هم پاشیدن آن اقتدار، بس ضروری و عبرت‌آموز خواهد بود. علاوه بر برخی عوامل داخلی شامل وجود حاکمان نالایق و عدم رعایت عدالت در حکومت آن روز نسبت به اقوام و قبایل غیر عرب و مانند آن، عوامل بیرونی نقش عمده‌ای را در تضعیف و چندپاره شدن آن حکومت یکپارچه ایفا کرده است.

تلاش استکبار جهانی در اختلاف‌افکنی و ایجاد تفرقه میان مسلمانان

رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در ادامه با اشاره به تلاش استکبار جهانی در اختلاف‌افکنی و ایجاد تفرقه میان مسلمانان بیان کرد: استکبار جهانی از آن زمان تا به امروز با ترفندهای شیطانی بسیار عمیق و اندیشه‌های خطرناک سیاسی، فرهنگی و اقتصادی همواره در جهت ایجاد کینه و عداوت و فساد در میان کشورهای اسلامی و مسلمانان تلاش داشته است و روز به روز بر این تلاش می‌افزاید.

سردار باقری در این رابطه گفت: در همین دهه‌های اخیر و پس از غصب سرزمین فلسطین و قبله اول مسلمانان در میانه قرن بیستم میلادی و به‌ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان مهم‌ترین نمونه منادی وحدت و بازگشت به خویشتن اسلامی، در اشکال گوناگونِ انتصاب و حمایت از حکام سرسپرده در برخی از کشورهای اسلامی، دامن زدن به اختلافات ارضی و مرزی و اقتصادی در جهان اسلام، ایجاد و حمایت از مجموعه‌های تندروی وحدت‌شکن چه در میان اهل تشیعِ مرسوم به انگلیسی و چه در میان بخشی از اهل سنت و جماعت، ایجاد گروه‌های تروریستی با جذب نیرو از جوانان ناآگاه کشورهای اسلامی تحت عنوان داعش و مانند آن و ایجاد جنگ و خرابی در کشورهای اسلامی و نهایتاً ایجاد رابطه میان برخی کشورهای اسلامی با رژیم غاصب صهیونیستی با گروکشی از امنیت سلاطین و حاکمان سرسپرده آن‌ها کاملاً مشهود و ملموس است.

وی در ادامه به آسیب‌شناسی عدم تحقق وحدت جهان اسلام در برابر جبهه کفر پرداخت و اظهار داشت: جهان اسلام با وجود موقعیت مناسب ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی و برخورداری از ظرفیت‌ها و منابع و مزیت‌های بی‌نظیر طبیعی و انسانی، دارای قابلیت‌های فراوانی برای تبدیل شدن به یک قدرت تراز برتر جهانی در نظام ژئوپلیتیک جهانی است؛ اما به دلیل وجود برخی عوامل و زمینه‌ها همچون گسیختگی فضای جغرافیایی، تفاوت‌های نژادی، مذهبی و زبانی، اندیشه و نوع نظام سیاسی، شدت و ضعف در میزان استقلال و وابستگی‌های سیاسی و اقتصادی، تعارضات سرزمینی، رقابت‌های داخلی میان قدرت‌های برتر جهان اسلام و دعوت از قدرت‌های استکباری برای برقراری امنیت در قالب پیمان‌های سیاسی، امنیتی و نظامی دچار واگرایی شده است.

رئیس ستاد کل نیروهای مسلح تصریح کرد: قرآن کریم به‌عنوان یکی از عوامل و پایه‌های وحدت میان مسلمانان در آیه 28 سوره آل عمران، مؤمنان و مسلمانان را از دوست، رهبر و یارگیری کافران منع کرده است؛ درحالی‌که برخی کشورهای اسلامی کاملاً خلافِ آن را عمل کرده‌اند.

سرلشکر باقری افزود: پس اولین عامل وحدت در جهان اسلام، همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب اسلامی تأکید دارند، بازگشت مسلمانان و کشورهای اسلامی به صراط مستقیم الهی و عمل به دستورات قرآن است. این اصل بایستی در میان تمامی رهبران و نخبگان جهان اسلام برتر از هر عامل متمایزکننده و اختلاف‌برانگیز شمرده شده و شاخص اتخاذ تصمیم نهایی در میان جوامع اسلامی و نسبت به سایر قدرت‌ها و کشورهای جهان قرار گیرد.

وی ادامه داد: رهبر معظم انقلاب اسلامی همچنین تدوین منشور وحدت اسلامی توسط نخبگان جهان اسلام را خواستار شدند که با اجرای آن، امکان تکفیر و طرد یکدیگر درجهان اسلام از بین برود و با اجرای نقشه‌ی اسلام‌ستیزان، دوستی با دشمنان اسلام جایگزین وحدت و برادری مسلمانان نشود.

سردار باقری در ادامه، عدم واکنش و همراهی برخی کشورهای اسلامی در مواجهه با ظلم و ستم به مسلمانان را از دیگر آسیب‌های جبران‌ناپذیر جهان اسلام عنوان و بیان کرد: اگر مسلمانان و در رأس آن‌ها، رهبران و حاکمان کشورهای اسلامی، مطابق دستور اسلام عمل و در مقابلِ غصب قبله اول مسلمین و سرزمین فلسطین ایستادگی می‌کردند و اگر مسلمانان در برابر اهانت به مسلمانان عزیز کشمیر و سایر بخش‌های شبه قاره هند عکس‌العمل مناسب نشان می‌دادند و اگر در سایر درگیری‌ها و منازعات فی‌مابین مسلمانان با غاصبان ایستادگی و همراهی بین اسلامی نشان می‌دادند و اگر در برابر اهانت عده‌ای قلم به مزد به پیامبر اسلام (ص) یا احکام اسلامی و آیات قرآن کریم مقاومت یکپارچه نشان می‌دادند، چنین وضعیتی در تداوم این هتاکی‌ها و تجاوزات امکان‌پذیر نبود و دشمنان عبرت می‌گرفتند.

رئیس ستاد کل نیروهای مسلح اضافه کرد: این‌ها تأکیداتی است که در دو سده‌ی اخیر توسط بیدارگرانی همچون سیدجمال‌الدین اسدآبادی، محمد عبده، اقبال لاهوری، امام خمینی (ره) و آیت‌الله خامنه‌ای مورد تأکید قرار گرفته، لیکن کمتر به آن عمل شده است.

مؤلفه‌های وحدت جهان اسلام

سرلشکر باقری گفت: سیدجمال‌الدین اسدآبادی معتقد بود که «علمای کشورهای اسلامی باید با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و برای تجمع خویش در اطراف جهان مراکز ارتباط و مشاوره به وجود آورند و از طریق ملاقات و مذاکره راه‌های کمک به یکدیگر را جستجو کنند»؛ بدیهی است که در این گفت‌وگوی علمی، تحمل نظرات مخالف، شنیدن گفتارها با حسن نیت و بدون پیش‌داوری و پذیرش سخن حق و پیروی از بهترین گفتارها، ضرورتی انکارناپذیر است.

وی افزود: دومین عاملِ شکل‌گیری و توسعه و قوام وحدت در جهان اسلام، نقش‌آفرینی دانشمندان و نخبگان جوامع اسلامی است که با قلم و زبان و روش‌های جذاب هنری و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مجازی و مجامعی همانند این‌گونه همایش‌ها، با تبیین مداوم و مکرر ضرورت‌ها و بیان شاخص‌های هم‌افزایی و انسجام و هم‌گرایی جوامع و کشورهای اسلامی در برابر بیگانگان و غاصبان ممالک و منابع جهان اسلام، به روشنگری در میان مردم و نصیحت حاکمان و طرد معاندانِ این امر ضروری بپردازند.

سردار باقری با اشاره به تأکیدِ دین مبین اسلام بر برادری و حمایت از یکدیگر در برابر جبهه کفر و باطل، خاطرنشان کرد: بدیهی است این امر مهم مستلزم جامع‌نگری و تشخیص مصالح کلان امت اسلامی و دوری از تعصبات و حمیّت‌های کور و جزءنگری‌های بی‌فایده است. این توصیه به هیچ وجه نفی‌کننده مباحث علمی میان نخبه‌های فکری در میان دانشمندان مسلمان و در محیط‌های علمی بسته یا دفاع از خود با منطق و تبیین واقعیت‌ها نیست، اما آنچه بروز و ظهور دارد، بایستی نشانگر برادری و وحدت در میان مسلمانان باشد.

رئیس ستاد کل نیروهای مسلح تأکید کرد: بدیهی است از مهم‌ترین وظایف این‌گونه جوامع نخبگی در جهانِ اسلام، یافتن و توصیه و تشریح شاخص‌های سیاسی، اقتصادی، دفاعی، رسانه‌ای، فرهنگی، علمی و اجتماعی است که راه‌های هم‌افزایی و قدرت‌افزایی متقابل و بازی برد-برد را برای کشورهای اسلامی فراهم کند.

سرلشکر باقری اضافه کرد: سومین عامل وحدت در جهان اسلام، مطالعه و توجه عمیق و اکتشاف و درک نیات خصمانه دشمنان اسلام و ایجاد دژ واحد و سنگرهای پیوسته کشورهای اسلامی در برابر آنان است. قران کریم قاعده نفی سبیل را در آیه 141 سوره نساء چنین مقرّر می‌فرماید «وَ لَن یَجعَلَ الله لِلکافِرینَ عَلَی المُومِنینَ سَبیلا». خداوند هرگز راهی برای تسلط کافران بر مؤمنین قرار نداده است.

وی با اشاره به جنایات رژیم صهیونیستی و آثار تخریبی آن بر جهان اسلام، گفت: امروزه اگر کسی در جوامع اسلامی و به‌خصوص نخبگان و دانشمندان نسبت به نیات پلید و دشمنی قطعی استکبار جهانی و صهیونیسم غاصب علیه مسلمانان تردیدی داشته باشد، جای تعجب وافر دارد. استقبال و تشییع بی‌نظیر از شهدای مقابله با توطئه‌گران علیه جوامع اسلامی همچون شهیدان سلیمانی و ابومهدی المهندس در عراق و ایران و به شکل نمادین در سایر کشورها، نشانگر توسعه و فراگیری این درک و برداشت در میان مسلمانان است.

رئیس ستاد کل نیروهای مسلح بیان کرد: گردش حاکمان در پست‌های مسئولیتی آمریکا و اسرائیل، انواع رویکردهای سخت و نرم یا به عبارتی پولادین و مخملین، اما خصمانه‌ی آن‌ها نسبت به جهان اسلام را نشان داده است، به‌ویژه در دوره‌ی اخیر که رئیس جمهور آمریکا با به کاربردن الفاظ و جملات سخیف و شرم‌آور نسبت به حاکمان عربستان که خود را خادم حرمین شریفین می‌دانند، اما نسبت به این اهانت‌ها سکوت می‌کنند، چنین رویکردهایی کاملاً شفاف و قابل قضاوت قطعی است.

سردار باقری افزود: مصوبه سال 2007 سنای آمریکا برای تجزیه کشورهای اسلامی غرب آسیا به واحدهای کوچک و نیازمند و طرح خاورمیانه بزرگ در این زمینه قابل دقت و تأمل است. نمونه دیگر، طراحی و پیشبرد طرح‌هایی همچون «معامله قرن» است که میزان اندک و حداقلی از حاکمیت صاحبخانه فلسطینی بر سرزمین آبا و اجدادی خود را برنمی‌تابد و با کمال تعجب با استقبال و دلالی برخی حاکمان سرسپرده در کشورهای اسلامی مواجه می‌شود. در همین زمینه تأکید بر مقاومت یکپارچه اسلامی در برابر تجاوزات رژیم صهیونیستی در برابر اتهام بی اساس هلال شیعی کاملاً ضروری است؛ لذا بیان شیوا و مداوم این توطئه‌ها و نهراسیدن از غول‌های رسانه‌ای استکباری جزو وظایف اساسی نخبگان و دانشمندان جهان اسلام تلقی می‌شود.

وی عنوان کرد: عامل چهارم تأکید بر کل‌نگری و پرهیز از بخشی‌نگری تا حد ممکن است. جوامع اسلامی بایستی حداکثر پرهیز را نسبت به موارد افتراق و بیشترین تأکید و تکیه را بر عوامل اشتراک داشته باشند. در ادامه نیز بایستی به‌عنوان عامل پنجم بر نهادسازی در میان کشورهای اسلامی بر اساس نقاط اشتراک تأکید کرد.

رئیس ستاد کل نیروهای مسلح تأکید کرد: همان‌گونه که اشاره شد، شناخت و تبیین شاخص‌ها برای حرکت در مسیر عملیاتی و فعال کردن عوامل ذکرشده با هدف هم‌گرایی و وحدت هرچه بیشتر در جهان اسلام امری مهم و ضروری است.

لزوم برقراری روابط عمیق نظامی با ایجاد صنایع دفاعی مشترک میان کشورهای اسلامی

سرلشکر باقری در ادامه شاخص‌های هم‌گرایی و وحدت مسلمانان را برشمرد و گفت: در میان شاخص‌ها مواردی مانند کم‌اثرکردن اختلافات جزئی و حرکت به سمت اتحادها و ائتلاف‌های سیاسی و مطالبه جایگاه دائمی برای جهان اسلام در شورای امنیت سازمان ملل متحد، برقراری روابط عمیق دفاعی و نظامی با ایجاد صنایع دفاعی مشترک، تبادل آموزش‌ها و تجربیات، برقراری رزمایش‌های مشترک در ابعاد گوناگون نظامی، ایجاد بازارهای مشترک تجاری و مبادله‌ی کالا با تعرفه‌های ترجیحی، کمک به ایجاد یک بنیه اقتصادی قدرتمند در جهان اسلام و ایجاد بانک‌های مشترک اسلامی، ایجاد و توسعه اتحادیه رادیو تلویزیون‌ها و رسانه‌های کشورهای اسلامی، نشست‌ها و هم‌فکری‌های فرهنگی و دینی با تأکید بر مشترکات و پرهیز از موارد اختلافی، ممنوعیت اهانت به مقدسات مذاهب مختلف اسلامی و همچنین ویژگی‌های متنوع نژادی، قومی، زبانی و مانند آن‌ها و استفاده از ظرفیت بالای مراسم وحدت‌بخش حج ابراهیمی و اربعین حسینی، می‌تواند در این رابطه مثمر ثمر باشد.

وی اظهار داشت: بدیهی است که نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در تمامی موارد مرتبط با مسئولیت و اختیارات خود، با تمام توان از چنین ارتباطات و هم‌گرایی‌هایی استقبال و به نوبه خود، این موضوع را دنبال می‌کند.

سردار باقری افزود: در بُعد امنیت سرزمین پهناور جهان اسلام در برابر تهدیدات نیز، تأکید جمهوری اسلامی ایران بر دفاع و امنیت درون‌زا و عدم اعتماد به برقراری دفاع و امنیت از سوی بیگانگان و واگذاری آن به دشمنان اسلام است. عاری‌سازی منطقه غرب آسیا از سلاح‌های هسته‌ای و تأمین دفاع و امنیت به شکل دسته‌جمعی و توسط کشورهای مسلمان منطقه می‌تواند مبنایی برای گفت‌وگو و توسعه همکاری‌ها باشد.

رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در پایان از برگزارکنندگان این کنگره که با هدف هم‌گرایی، ارتقا وحدت و امنیت منطقه‌ای در میان کشورهای اسلامی، نسبت به تشکیل این مجمع وزین علمی همت گمارده‌اند، قدردانی کرد.